OBIEKT ISTNIEJE
FOT:
zdjęcie - Ryszard Mączewski
Architekt:
Antonio Corazzi.
Budowa:
1820-23.
Wzniesiony na miejscu późnobarokowego kościoła Dominikanów Obserwantów. Równocześnie z pałacem powstała kamienica Nowy Świat 72, będąca jego integralną częścią.
Pałac stał się siedzibą Towarzystwa Królewskiego Warszawskiego Przyjaciół Nauk (wcześniej mieszczącego się w kamienicach Kanonia 6 i Kanonia 8) i do 1832, roku rozwiązania przez cara Towarzystwa, był jego siedzibą. W tym okresie - w 1830 przed pałacem odsłonięto pomnik Kopernika.
Po rozwiązaniu Towarzystwa w gmachu mieściła się do 1862 Dyrekcja Loterii oraz od 1858 roku do 1862 Akademia medyko - chirurgiczna. Później w murach pałacu zostało umieszczone gimnazjum męskie zwane ruskim. W 1890 powzięto decyzję by wraz z internatem I gimnazjum męskiego umieścić w pałacu cerkiew św. Tatiany Rzymianki.
Przebudowy:
- 1893-95 gruntowna przebudowa gmachu przez Władimira Pokrowskiego w stylu bizantyjsko - ruskim,
- czerwiec 1917 / listopad 1917 usunięcie cerkiewnej wieżyczki a następnie kolorowych kafli zdobiących elewację,
- 1924-26 restauracja gmachu przez Mariana Lalewicza w nawiązaniu do projektu Antonia Corazziego ze zmienionymi proporcjami w duchu klasycyzmu petersburskiego.
Co ciekawe, Lalewicz pozostawił nadaną przez Rosjan liczbę osi pałacu od strony Nowego Światu. Początkowo pałac posiadał 5 osi, a sąsiadująca kamienica 13, po przebudowie w końcu XIX w. jedna oś kamienicy została "wchłonięta" przez pałac.
Pałac w okresie międzywojennym był siedzibą Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (wcześniej w gmachu przy Śniadeckich 8), Kasy Mianowskiego, Państwowego Instytutu Meteorologicznego, Instytutu Francuskiego, Muzeum Archeologicznego.
Zniszczony:
w czasie II wojny św.
Obecnie:
w latach 1946-50 odbudowa i rozbudowa pod kierunkiem Piotra Biegańskiego w duchu corazziańskim ze zmienionymi skrzydłami bocznymi otaczającymi dziedziniec, nowym skrzydłem od strony Świętokrzyskiej i budową na dziedzińcu repliki fasady kamienicy Mikulskiego.
Po odbudowie ze zniszczeń wojennych przekazany Towarzystwu, a później Polskiej Akademii Nauk. W latach 90-tych XX w. zwrócony częściowo Towarzystwu Naukowemu Warszawskiemu.