Co namalował Canaletto?
--> Zobacz cały obraz Canaletto.
Według literatury na fragmencie obrazu widoczne są ruiny pałacu Chomętowskiego (po lewej), który został wzniesiony w końcu XVII w. a spłonął pomiędzy 1700 a 1721, a po prawej pałac Gozdzkich według stanu sprzed pożaru w 1777. Czy aby na pewno pałac Gozdzkich kiedykolwiek tak wyglądał?
Pałac Lubomirskich/Gozdzkich jest przedstawiony na conajmniej dwóch panoramach z XVIII w.:
Na jednej z nich jest to budynek z dziewięcioosiową elewacją ogrodową, na późniejszej ośmioosiową (ale to chyba błąd rysownika).
Wiadomo, że pałac po nabyciu przez Gozdzkich został rozbudowany. Dodano wtedy dwa boczne skrzydła (po trzy osie każde).
Pałac stał się budowlą o piętnastoosiowej elewacji od strony podjazdu (9 dotychczasowych + 3 + 3), należy więc przypuszczać, że od strony ogrodu też posiadał piętnastoosiową elewację.
Stan przedstawiony na rysunku pochodzi z około 1762.
15 lat później pałac spłonął, a zatrudniony do zaprojektowania odbudowy budynku Sz.B. Zug projektuje pałac, który posiada obie elewacje (od strony podjazdu i od strony ogrodu) o piętnastu osiach.
Można by z tego wywnioskować, że Zug wykorzystał istniejące mury spalonego pałacu do stworzenia swojego projektu.
autor: Szymon Bogumił Zug |
Mamy więc następującą sytuację: w 1762 (plan P.R. de Tirregaille) pałac jest "piętnastoosiowy", w 1780 nowy pałac też jest "piętnastoosiowy" - a co namalował w 1772 Canaletto? Spójrzmy jeszcze raz:
Jest to budynek o dziewiętnastoosiowej elewacji od strony ogrodu!
I do tego jakiś dziwny:
1) Każde przedstawienie pałacu przed pożarem w 1777 ani po odbudowie w 1780 wskazuje na budowlę o dwóch kondygnacjach - parterze i piętrze. Tutaj pałac ma trzy kondygnacje.
2) Okna na elewacji ogrodowej są według mnie nieproporcjonalnie małe względem takich samych okien na elewacji bocznej.
3) Pod balkonem są widoczne jakby drzwi - ale bez wyjścia do ogrodu. Pałac na obrazie w ogóle nie posiada wyjścia do ogrodu będącego niewątpliwie chlubą właścicieli.
4) Z planu z 1762 i z panoram wynika, że pałac miał ryzalit środkowy od strony ogrodu - tutaj ryzalitu nie ma.
5) Ponadto moim zdaniem trzy lukarny na dachu znacznie lepiej wyglądają nad sześcioma oknami niż nad ośmioma.
Wniosek - Canaletto z jakiś powodów namalował pałac "jak mógłby wyglądać" a nie jak wyglądał.
Może w tym czasie trwał jakiś remont i elewacja była zasłonięta?