OBIEKT ISTNIEJE
(Opis ogólny)
FOT:
Twórcy:
Jan Jerzy Plersch (Plersz) i inni (Franciszek Ksawery Deybl, Jan Jerzy Donat, Józef Vinache).
Powstanie:
3. ćwierć XVIII wieku (na podstawie stylistyki oraz rokokowych ornamentów) oraz początek XIX w.
Obecnie w Ogrodzie Saskim stoi 21 rzeźb, chociaż wcześniej stało ich tu z pewnością więcej, być może nawet około 70.
Barokowe i rokokowe, pierwotnie pozłacane, rzeźby przedstawiają różne pojęcia, żywioły, sztuki, nauki. Wykuto je zgodnie z nowożytną sztuką ukazywania pojęć poprzez postacie wzbogacone o różnorakie atrybuty. W XVII i XVIII wieku rozumiano ich znaczenie, zatem nie było potrzeby zamieszczania podpisów.
Konserwacje:
1841 odnowienie rzeźb przez H. Marconiego i Ludwika Kaufmana (19 figur);
w 1865 wokół fontanny ustawiono 4 rzeźby zdobiące dotychczas ujeżdżalnię, według ówczesnej prasy opisane jako "Historia", "Poezja", "Geografia" i "Rolnictwo";
na początku lat 80-tych XIX nieopodal wejścia od strony ul. Niecałej ustawiono terakotowy pomnik Welledy.
koniec XIX w. ponowna konserwacja – dodanie podpisów do niektórych rzeźb.
XIX-wieczne podpisy objaśniające prawdopodobne znaczenie rzeźb, jak się okazuje, w większości są mylne. W XIX wieku, jak i dziś, język nowożytnej ikonologii był już prawie całkowicie zapomniany. Przypomniał go dopiero prof. Mariusz Karpowicz sięgając do XVI wiecznego traktatu Cezarego Ripy „Ikonologia” (M. Karpowicz, Piękne nieznajome, Warszawa 1986).
W naszym opracowaniu przy zdjęciach poszczególnych rzeźb zamieściliśmy krótkie charakterystyki, opracowane na podstawie dzieła prof. Karpowicza. Porównując rzeźby z Ogrodu Saskiego z opisanymi na stronach „Ikonologii” alegoriami łatwo można zauważyć, że rzeźbiarze dość wiernie wypełniali pomysły Ripy.
1945-50 konserwacja pod nadzorem prof. Stanisława Jagmina
1966-68 gruntowna konserwacja rzeźb.
Warto też zwrócić uwagę na fakt, że rzeźby kilkukrotnie zmieniały swoje ustawienie. O ile w XVIII w. ich ustawienie i kolejność wynikały z konkretnego programu, to w późniejszym okresie pełniły już funkcję wyłącznie ozdobną. Obecne ustawienie rzeźb jest inne niż w okresie międzywojennym, które także jest dalekie od XVIII-wiecznego.