OBIEKT ISTNIEJE (wybudowany po 1935)
FOT:
zdjęcie - Ryszard Mączewski
Architekci:
Janusz Krauss, Julian Lisiecki.
Inwestor:
Fundusz Kwaterunku Wojskowego.
Budowa:
Rozpoczęta 9 VII 1936, nie ukończona do wybuchu wojny.
Monumentalny gmach o kubaturze 135 420 m3, będący drugą co do wielkości realizacją FKW, przy czym największą spośród gmachów wojskowych. Wzniesiony został w miejscu porosyjskich budynków przy Nowowiejskiej 39 i Topolowej 10 i położonej w głębi posesji oficyny (funkcjonowało w niej kąpielisko miejskie).
Miał on polepszyć sytuację lokalową 1. Szpitala Okręgowego, który nie mógł pomieścić się w całości w niedalekim budynku dawnego Szpitala Mokotowskiego.
Oddział zakaźny zlokalizowany był przy ul. Pokornej 12 w zabudowaniach dawnego szpitala Starozakonnych, zaś oddziały skórno-weneryczny i okulistyczny - przy ul. Zakroczymskiej 6, w Koszarach Sapieżyńskich.
Sytuację warszawskiego szpitalnictwa wojskowego dodatkowo komplikował fakt, iż w związku z budową Dzielnicy im. Józefa Piłsudskiego pawilony Szpitala Szkolnego Centrum Wyszkolenia Sanitarnego na Ujazdowie przeznaczone zostały do wyburzenia, zaś będący koszarami CWSan. Zamek Ujazdowski zająć miało Muzeum Wojska.
Nowy budynek szpitalny składał się z czterech skrzydeł, oznaczonych literami.
Główny korpus nosił nazwę „A” i w jego suterenie mieściły się warsztaty, magazyny, kuchnie i szatnie, na parterze i I piętrze - Zakład Fizjoterapii, na piętrach II i III oraz V i VI – Oddział Wewnętrzny dla szeregowych, rozdzielony piętrem IV z Oddziałem Nerwowym, wreszcie na piętrze VII – Oddział Wewnętrzny dla oficerów, w którym urządzono także szpitalny apartament (zapewne dla generałów) z balkonem, osobną łazienką z wanną i telefonem przy łóżku. Płaski dach budynku pełnił zaś funkcję tarasu-leżalni.
Skrzydło od strony ul. Nowowiejskiej nosiło nazwę „B”, połączone było ze starszym budynkiem Wojskowego Instytutu Chirurgii Urazowej i mieściło pracownię bakteriologiczną w suterenie, aptekę na parterze, gabinety ambulatoryjne na parterze i trzech piętrach (osobne dla szeregowych, osobne dla oficerów), zaś na piętrze czwartym – dalszą część Oddziału Nerwowego.
Skrzydło „C”, przy ul. Filtrowej mieściło pralnie, magle, prasowalnie i szwalnie w suterenie, Oddział Chirurgiczny z osobnym podjazdem dla karetek i 4 salami operacyjnymi na parterze i piętrach I i II, Oddział Ginekologiczno-Położniczy z 2 salami porodowymi na piętrze III oraz dalszą część Oddziału Nerwowego na piętrze IV.
W suterenie skrzydła „D” umieszczono kotłownie, na parterze – izbę przyjęć i gabinety do badań wstępnych, pokoje lekarzy (w tym dyżurnego) i sióstr, zaś odizolowane od reszty budynku piętra I-III pomieściły Oddział Zakaźny.
Gmach nie posiadał niemal w ogóle ozdobnego detalu architektonicznego, jeśli nie liczyć balustrad przy bocznych wejściach. W pierwotnym projekcie jego monotonna, płaska fasada miała zostać urozmaicona przed uskok obejmujący kilka środkowych osi okiennych, ale ostatecznie i to zarzucono. Przed głównym wejściem stanąć miał pomnik – zapewne patrona Szpitala – nie zrealizowany.
W czasie wojny gmach zajęty został przez wojska niemieckie. W Powstaniu Warszawskim zdewastowany i wypalony, służył następnie jako kryjówka „warszawskim Robinsonom” – ukrywał się w nim m. in. Władysław Szpilman.
Po wojnie:
odbudowany rękami jeńców niemieckich, zajęty został przez MON. Po dziś dzień służy jako biurowiec dla różnych instytucji tego Ministerstwa.