Autorzy:
projekt: Andrzej Le Brun,
wykonanie: Franciszek Pinck.
Odsłonięcie:
1788.
Realizacja budowy pomnika króla Jana III Sobieskiego rozpoczęła się w 1787 z inicjatywy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Na lokalizację pomnika wybrano most przy obecnej ulicy Agrykola na wprost Pałacu Na Wodzie. Autor projektu (A. Le Brun) wzorował się na stiukowym pomniku króla, znajdującym się w pałacu w Wilanowie. Pomnik przedstawiający króla w zbroi rycerskiej na koniu tratującym Turków, ustawiono w środkowej części mostu, gdzie dobudowano dodatkowy człon z arkadą. Most otoczono kamiennymi słupami i żelazną poręczą.
Odsłonięcie pomnika nastąpiło w 105 rocznicę odsieczy wiedeńskiej w 1788. Uroczystości zgromadziły około 30 tysięcy mieszkańców. Odsłonięcie miało podtekst polityczny - król Poniatowski chciał wskrzesić pamięć o królu Janie by pobudzić nastroje antytureckie i doprowadzić do koalicji z Rosją i Austrią przeciwko Porcie Otomańskiej.
Wkrótce na pomniku pojawił się napis, którego parafrazy wieszano na terenie Łazienek Królewskich:
„Sto tysięcy kosztuje, ja bym dwakroć łożył,
Żeby Jaś ożył, a Staś się położył.”
znany również w wersji:
"...Żeby Staś skamieniał, a Jan III ożył".
