Architekt:
Dominik Merlini.
Budowa:
1785-88.
Budynek Oranżerii powstawał w zachodniej części ogrodu Łazienek Królewskich. Projekt D. Merliniego przewidywał podział budynku na oranżerię właściwą oraz dwa skrzydła boczne. Pawilon zachodni został przeznaczony na mieszkania, natomiast w pawilonie wschodnim powstał teatr. Właściwa fasada budynku (od strony południowej) została skomponowana jako ciąg 17 okien arkadowych z pilastrami toskańskimi między nimi. Początkowo dach oranżerii kryty był dachówką karpiówką, natomiast dachy budynków bocznych pokrywała blacha. Wzdłuż elewacji południowej oranżerii wymurowano taras, przed którym powstał ogród z rzeźbami satyrów i bóstw antycznych.
Teatr Stanisławowski
Teatr, znajdujący się w pawilonie wschodnim, jest bezcennym autentycznym osiemnastowiecznym teatrem dworskim. Widownia teatru zaprojektowana na planie kwadratu może pomieścić 200 widzów. Dookoła widowni znajduje się 9 lóż – 3 naprzeciw sceny i 3 po bokach. Ściany między lożami dzielą pilastry, a między pilastrami ustawiono gipsowe posągi kobiet w antycznych szatach, trzymających sześcioramienne świeczniki. Sufit widowni ozdobiono plafonem z wizerunkiem Apolla w otoczeniu geniuszy. W narożach plafonu umieszczono medaliony z wizerunkami: Sofoklesa, Moliera, Szekspira i Racine’a. Drugie piętro widowni imitują malowidła rzędu lóż (autorstwa J.B. Plerscha). Wykonanie wnętrza teatru z drewna, zapewniło mu dobrą akustykę.
Uroczyste otwarcie teatru miało miejsce 6 września 1788 wystawieniem francuskiej sztuki przez amatorów z otoczenia króla Stanisława A. Poniatowskiego.
W latach 1952-65 w centralnej części ogrodu przez Oranżerią, stał zrekonstruowany po II wojnie św. pomnik księcia J. Poniatowskiego.
